🎯 मल्लखांब 🎯

                           👊💪 मल्लखांब 💪👊

          

      मल्लखांब हा वैशिष्ट्यपूर्ण असा महाराष्ट्रीयन व्यायाम प्रकार आहे. कुस्तीमध्ये प्रावीण्य मिळवण्याच्या उद्देशाने मल्ल विशिष्ट लाकडी खांबावर अनेक कसरतीचे प्रकार करत असल्याने त्यास हे नाव पडले.

      
        बाळंभटदादा देवधर हे मल्लखांबाचे जनक होत. कुस्तीगिरांचा अंगी ताकद, चपळता, लवचीकपणा, डावपेचात्मक सफाई इत्यादी गुणांच्या वाढीबरोबरच त्यांचा दमही वाढावा, या उद्देशाने बाळंभटदादा देवधर यांनी मल्लखांबावरील निरनिराळे कसरतीचे व उड्यांचे प्रकार तयार केले.

         मल्लखांबाचे आकार व प्रकार अनेक आहेत. पण सर्वसामान्यपणे प्रचलित असलेला साधा मल्लखांब हा दोन ते अडीच मीटर उंचीचा शिसवी अथवा सागवानी लाकडाचा, वरच्या दिशेने निमुळता होत जाणारा असतो. अंग, मान व बोंड असे त्याचे तीन भाग असतात.

    १) अंग:- मल्लखांबाच्या बुंध्यापासून माने पर्यंतच्या निमुळत्या होत जाणाऱ्या भागास अंग असे म्हणतात.
   २) मान :- मल्लखांबाच्या अंगाच्या वर जो बारीक निमुळता नसलेला सरळ भाग असतो, त्याला मान असे म्हणतात.
   ३) बोंड:-  मल्लखांबाच्या सर्वात वरच्या गोलाकृती भागास बोंड असे म्हणतात.

@ मल्लखांबाचे प्रकार:-
** पूर्वीच्या मल्लखांबाचे प्रकार-
१) वेताचा मल्लखांब
२) हल्लारी मल्लखांब
३) पलित्याचा मल्लखांब
४) उसाचा मल्लखांब

** आताच्या मल्लखांबाचे प्रकार-
१) पुरलेला मल्लखांब
२) टांगता मल्लखांब
३) दोरीचा मल्लखांब

    मल्लखांब यावरील कौशल्याचे सोळा प्रकारात वर्गीकरण केले आहे
१) अढी
२) तेढी
३) बगली
४) दसरंग
५) फिरकी
६) सुई दोरा
७) वेल
८) उतरती
९) झाप
१०) फरारे
११) आसने
१२) आरोहण उड्या
१३) उड्या
१४) ताजवे
१५) सलाम्या
१६) चमत्कृतिजन्य कामे 

      कुस्तीच्या कामी मल्लखांबाचा उपयोग कसा आणि किती होतो याचा अंदाज तुम्हाला आला असेल; पण त्याशिवाय नुसता व्यायामाचा प्रकार म्हणून देखील मल्लखांब फार वरच्या दर्जाचा मानला जातो. व्यायम प्रकारापासून आरोग्याचा चांगला लाभ होतो. यातील कौशल्य करताना निरनिराळ्या प्रकारे शरीर वाकवून करायची असल्याने शरीराच्या आतील इंद्रियाच्या क्रिया सुधारतात. शरीराच्या सर्व भागातील स्नायूंना उत्तम प्रकारे ताण पडून ते मजबूत होतात. या कौशल्यामुळे शरीर लवचिक राहते. या शारीरिक कौशल्यात पुष्कळ वेळा खाली डोके वर पाय अशा स्थितीत राहावे लागते, त्यामुळे रक्ताभिसरणाचे कार्य सुधारते व आरोग्य चांगले राहते. थोडक्यात, आपल्याला असे लक्षात येते की शरीरातील विविध क्षमता विकसित करण्यासाठी मल्लखांब उपयुक्त आहे.